تشخیص و درمان پارگی منیسک زانو

پارگی منیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی زانو است. منیسک یک بافت فیبروکارتیلاژ است که از نظر شکل شبیه نعل اسب است. وظیفه اصلی منیسک، محافظت از بافت غضروفی و کمک به پایداری مفصل زانو است. در واقع منیسک زانو به عنوان یک بالشتک عمل می‌کند و فشار وارده به سطح غضروف زانو را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. بنابراین وجود منیسک‌های سالم در جلوگیری از ایجاد آرتروز زودرس زانو نقش بسیار مهم ایفا می‌کنند.

پارگی منیسک زانو به طور شایع، دنبال آسیب‌های ورزشی و همزمان با آسیب سایر رباط‌های زانو (مثل آسیب رباط صلیبی قدامی) رخ می‌دهد. این نوع آسیب، اغلب به دنبال پیچ خوردگی زانو و چرخش بدن بر روی اندامی که بر روی زمین قرار دارد ایجاد می‌شود. این پارگی گاهی هم به دنبال ضربه مستقیم، مانند حرکت تکل در فوتبال رخ می‌دهد.

پارگی منیسک در افراد میانسال، در زمینه آرتروز زانو و فرسایش بافت منیسک دیده می‌شوند که اغلب در دهه پنجم و ششم زندگی اتفاق می‌افتد. این پارگی‌ها اغلب بدون ضربه واضح به زانو ایجاد می‌شوند. آسیب منیسک معمولا حین برخاستن از حالت نشسته از روی صندلی یا زمین رخ می‌دهد.

علائم پارگی منیسک زانو

بطور شایع حین آسیب منیسک زانو، صدا کلیک یا پوپ توسط بیمار شنیده می‌شود که اغلب دردناک است. معمولا پس از این آسیب، توانایی راه رفتن حفظ می‌شود. به تدریج زانو طی چند روز متورم  می‌شود و ممکن است بیمار دچار محدودیت حرکتی زانو شود. از دیگر علائم شایع آسیب منیسک، درد حین خم شدن زانو، قفل شدن زانو و احساس خالی کردن زانو است.

در صورت شک به آسیب منیسک زانو، بیمار باید تحت معاینات بالینی اختصاصی زانو قرار گیرد.

تشخیص و درمان

معمولا برای تایید تشخیص و تعیین وسعت پارگی مینسک از MRI استفاده می‌شود. گاهی در گزارش یا تصاویر MRI به صورت کاذب پارگی منیسک زانو دیده شده که این موارد پارگی واقعی نیست و بیشتر به علت تغییرات ناشی از فرسایش بافت منیسک است که در ورزشکاران و افراد میانسال شایع است. در این موارد جهت تشخیص دقیق پارگی واقعی منیسک، تطابق معاینات بالینی و یافته‌های MRI ضروری است.

روش‌های درمان پارگی منیسک زانو

انتخاب نوع درمان به سن، وضعیت غضروف و نوع پارگی منیسک بستگی دارد. در افراد جوان معمولا پارگی‌های بزرگ منیسک زانو نیاز به ترمیم جراحی دارند. ترمیم هم به صورت جراحی باز (برش جراحی استاندارد) و هم به صورت بسته (ترمیم با روش آرتروسکوپی) قابل انجام است. در حال حاضر ترمیم آرتروسکوپیک، روش ارجح درمان است. (شکل ۲)

در بعضی از انواع پارگی‌های منیسک به علت وجود آرتروز همزمان در زانو یا کیفیت نامناسب بافت منیسک، قابلیت ترمیم وجود ندارد. در این موارد قسمت پاره منیسک برای جلوگیری از ایجاد آسیب بیشتر، به شیوه آرتروسکوپیک برداشته می‌شود.

در مواردی که پارگی منیسک کوچک است گاهی درمان غیر جراحی در نظر گرفته می‌شود که شامل یک دوره کاهش سطح فعالیت، استفاده از کمپرس سرد، داروهای ضدالتهاب و فیزیوتراپی است.

نکات تکمیلی

همانطور که پیش تر ذکر شد، منیسک سالم نقش محافظتی بسیار مهم در زانو ایفا می‌کند و عدم درمان به موقع پارگی‌های منیسک، می‌تواند طی چند سال منجر به آرتروز پیشرفته زانو در افراد جوان شود. از آنجا که امکان ترمیم پارگی‌های منیسک زانو در موارد مزمن و طول کشیده وجود ندارد، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع آن از اهمیت بسزایی برخوردار است .

عمل جراحی ترمیم منیسک زانو نیاز به تبحر بالا در آرتروسکوپی زانو دارد و در حیطه اعمال جراح فوق تخصص زانو قرار دارد. خوشبختانه در سال‌های اخیر امکان انجام جراحی آرتروسکوپی ترمیم منیسک زانو و بازسازی رباط صلیبی ACL در اکثر مراکز درمانی استان گلستان و شهر گرگان وجود دارد.

درباره دکتر شاهین میرکریمی

دکتر شاهین میرکریمی پس از گذراندن دوره پزشکی عمومی با کسب رتبه برتر در رشته جراحی استخوان و مفاصل (ارتوپدی) دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شد و در سال ۱۳۸۹ موفق به کسب بورد تخصصی جراحی استخوان و مفاصل از دانشگاه تهران شد. دکتر میرکریمی در سال ۹۵ موفق به کسب مدرک فوق تخصص جراحی زانو در زمینه درمان آسیب های ورزشی، آرتروسکوپی و تعویض مفصل زانو از دانشگاه علوم پزشکی تهران شد. ایشان سه دوره تکمیلی فوق تخصصی جراحی زانو را در کشورهای آلمان، اتریش و مجارستان تحت نظر اساتید برجسته بین المللی گذرانده‌اند.