آشنایی با سندرم کمپارتمان ورزشی ساق
این بیماری یکی از علل نه چندان شایع درد ساق در ورزشکاران آماتور و حرفهای است که بعلت مبهم بودن علائم اغلب دیر تشخیص داده میشود. این بیماری یکی از علل ترک ورزش و کاهش سطح فعالیت ورزشی در جوانان است که در صورت تشخیص صحیح قابل درمان است.
آناتومی
عضلات ساق در سه گروه عضلانی قرار دارند که توسط یک غلاف ضخیم به نام فاشیای عمقی احاطه شدهاند. به این فضاها اصطلاحا کمپارتمان گفته میشود. در ساق 3 کمپارتمان عضلانی وجود دارد. در هر یک از این فضاها علاوه بر عضلات عروق واعصاب اصلی اندام نیز وجود دارند. در سندرم کمپارتمان بعلت افزایش حجم عضلات در اثر ورزش فشار داخل کمپارتمان عضلانی بالا میرود و این افزایش فشار موجب اختلال عملکرد عضلات و عروق و اعصاب اندام میشود.
علائم بالینی سندرم کمپارتمان ورزشی ساق
با افزایش فشار داخل فضای کمپارتمان بتدریج پس از 10 تا 15 دقیقه از شروع ورزش احساس درد و سفتی عضلات ساق ایجاد میشود. گاهی اختلال حس بصورت احساس گزگز و بی حسی در پشت یا کف پا دیده میشود. در موارد شدید احساس ضعف و اختلال در حرکت دادن مچ پا ایجاد میشود. شدت علائم در افراد مختلف متفاوت است. در برخی افراد علائم بصورت سفتی و درد خفیف ساق پس از ورزش سنگین ایجاد میشود و در موارد شدید علائم ظرف چند پس از شروع ورزش ایجاد میشود بطوری که فرد قادر به ادامه ورزش نیست.
تشخیص
معاینه اختصاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. اغلب با اخذ شرح حال دقیق میتوان به تشخیص رسید. در موارد مشکوک میتوان با استفاده از یک دستگاه مخصوص فشار داخل کمپارتمان را اندازهگیری کرد. متاسفانه دستگاه اندازه گیری فشار کمپارتمان در اکثر مراکز درمانی وجود ندارد. یک روش مناسب تشخیص معاینه ورزشکار بلافاصله پس از ایجاد علائم است. برای تایید تشخیص باید بررسی رادیولوژیک و mri ساق انجام شود. شکستگیهای ناشی از فشار زیاد و مداوم بویژه در دوندگان میتواند علائمی شبیه به سندرم کمپارتمان ورزشی ایجاد کند. شاین اسپلیت یا التهاب محل اتصال عضلات ساق به استخوان در ورزشکاران بسیار شایع است و علائم بالینی مشابه ایجاد میکند.
درمان
در موارد خفیف و ورزشکاران مبتدی اصلاح کفش و کاهش فعالیت ورزشی باعث بهبودی میشود. استفاده از کفشهای راننینگ استاندارد و انجام حرکات کششی قبل از شروع و پس از پایان فعالیت ورزشی باعث بهبودی نسبی میشود. دویدن بر روی سطوح سخت یا شیب زیاد موجب تشدید علائم میشود. ورزشهای پر فشار مثل دویدن وفوتبال را با ورزش های سبکتر مثل شنا و دوچرخه سواری جایگزین کنید. استفاده از کفی طبی بخصوص در افرادی که کف پای صاف دارند کمک کننده است. در ورزشکاران حرفه ای تنها راه درمان جراحی است. در موارد مقاوم غلاف فاشیا روی عضلات ساق برش داده میشود. پس از یکماه از انجام جراحی اغلب ورزشکاران به فعالیت حرفهای بازمیگردند.
این مقاله بر اساس تجربیات دکتر شاهین میرکریمی ( متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو در گرگان ) نگاشته شده است. در صورت نیاز می توانید سوالات خود را در قسمت پرسش و پاسخ وب سایت مطرح کنید.