عمل جراحی تعویض مفصل لگن (total hip arthroplasty)
مفصل هیپ یک مفصل گوی و کاسهای است که از سر استخوان ران و حفره استابولوم در استخوان لگن تشکیل شده است. این مفصل یکی از بزرگترین مفاصل بدن است و توسط سطح غضروفی پوشیده شده است. در اطراف این مفصل یک پرده ضخیم به نام لابروم وجود دارد که باعث افزایش عمق و استحکام مفصل میشود. دو سطح مفصلی توسط رباط های بسیار قوی به هم متصل میشود.
علل شایع تخریب مفصل هیپ
1.آرتروز مفصل هیپ
در آرتروز هیپ تخریب و فرسایش سطح غضروفی مفصل ایجاد میشود. این بیماری در افراد بالای 50 سال شایعتر است. زمینههای ژنتیک در مبتلایان به آرتروز دیده میشود. این بیماری بتدریج باعث ایجاد درد محدودیت حرکتی و لنگش میشود.
2.بیماری آرتریت روماتیسمی
در بیماری روماتیسم مفصلی بعلت فعال شدن سیستم ایمنی بدن بر علیه سلول های پرده سینوویال ضخیم شدگی و التهاب پرده پوشاننده سطح مفصل و تخریب ثانویه غضروف ایجاد میشود.
- آرتروز ثانویه مفصل به دنبال شکستگی یا دررفتگی
شکستگی حفره لگن و دررفتگی سر استخوان ران اغلب به دنبال تصادفات رانندگی و یا سقوط از ارتفاع رخ میدهد. آسیب غضروفی و اختلال خونرسانی باعث ایجاد تغییر شکل مفصل و آرتروز زودرس میشود.
- استئونکروز
در این بیماری بعلت اختلال خونرسانی تغییر شکل سر استخوان و از بین رفتن سطح غضروفی رخ میدهد. مصرف داروهای کورتون الکل و برخی از بیماریهای خونی از عوامل زمینه ساز این بیماری هستند.
- بد شکلی های سر استخوان ران و حفره استابولوم
در این اختلال به علت شکل استخوان سر ران و لگن نوعی گیر افتادگی حین خم کردن مفصل ران ایجاد میشود. این حالت در طول زمان باعث ایجاد آرتروز زودرس مفصل هیپ میشود.
علائم بالینی
در اثر تخریب سطح غضروفی مفصل هیپ بتدریج درد درحین راه رفتن ایجاد میشود. درد بیشتر در ناحیه کشاله ران و باسن حس میشود ولی گاهی تا قسمت پایین ران و زانو انتشار پیدا میکند. درد اغلب با راه رفتن تشدید می شود و با استراحت بهبود مییابد. در موارد پیشرفته محدودیت حرکتی و خشکی مفصل ایجاد میشود.
عمل جراحی تعویض مفصل لگن
در عمل جراحی تعویض مفصل ران سطوح غضروفی تخریب شده و استخوان سر ران و عمق حفره استابولوم در لگن برداشته میشود و با پروتز هیپ جایگزین میشود. پروتز هیپ از دو قسمت فلزی تشکیل شده است. قسمت اول جزء فمورال است که از پس از خروج سر استخوان ران جایگزین سر و گردن استخوان ران میشود. قسمت دوم جزء استابولوم است. ابتدا غضروف حفره استابولوم در لگن با استفاده از یک وسیله به نام ریمر برداشته میشود، سپس یک رویه مفصلی فلزی در داخل حفره استابولوم جا گذاری میشود و با پیچ و سیمان ارتوپدی به استخوان متصل میشود. در پایان یک رویه مفصلی از جنس یک پلاستیک بسیار مقاوم به نام پلی اتیلن در داخل قسمت فلزی قرار داده میشود و قسمت سر داخل کاسه جا انداخته میشود. در روز پس از عمل جراحی راه اندازی انجام می شود و بیمار پس از یکماه قادر است بدون عصا راه برود.
این مقاله بر اساس تجربیات دکتر شاهین میرکریمی (جراح ارتوپد و فوق تخصص جراحی زانو در گرگان) نگاشته شده است. در صورت نیاز می توانید سوالات خود را در قسمت پرسش و پاسخ وب سایت مطرح کنید.