علل شایع درد ساق در ورزشکاران
درد ساق در ورزشکاران یکی از شایعترین علل مراجعه به کلینیکهای ارتوپدی است. ساق پا از دو استخوان نازک نی و درشت نی و سه گروه عضلانی در جلو و پشت ساق تشکیل شده است. در بیشتر موارد علت درد ساق خوشخیم است و به راحتی با انجام نرمشهای ساده و مصرف داروهای ضد التهاب قابل درمان است. در این مقاله شایعترین علل درد ساق را بررسی میکنیم.
دردهای ارجاعی از ستون فقرات
بیرون زدگی دیسک کمر، تنگی کانال نخاع یا لغزش مهرهها با ایجاد فشار روی عصب سیاتیک باعث ایجاد دردهای ارجاعی در ناحیه ران، زانو و ساق میشود. این دردهای ارجاعی معمولاً حالت تیرکشنده دارند و گاهی باعث گرفتگی ساق و بیحسی در پاها میشوند. تشخیص اغلب با MRI تایید میشود. درد در بسیاری از بیماران با استراحت، آب درمانی و انجام ورزشهای مخصوص ستون فقرات بهبود مییابد.
تاندینیت عضلات ساق
التهاب عضلات ساق یکی از علل درد ساق در ورزشکاران مبتدی است. علت اصلی این اختلال شایع در ارتوپدی، ضعف و خشکی عضلات و فشار زیاد تمرین است. تاندینیت آشیل یکی از شایعترین انواع است. درد در ناحیه پشت و پایین ساق وجود دارد که با فعالیت تشدید میشود. گاهی هم تورم و سفتی بر روی تاندون آشیل قابل لمس است. در موارد مزمن و طول کشیده، بافت تاندون حالت پوسیده پیدا میکند و گاهی رسوب کلسیم و حتی پارگی کامل تاندون رخ میدهد. این نوع مزمن در زنان میانسال و چاق به طور شایع دیده میشود. بهترین راه درمان در موارد حاد، استراحت و استفاده از داروی ضد التهاب است. پس از کاهش درد، تمرینات کششی و سپس تقویت عضله دوقلوی ساق باعث بهبودی میشود.
Shin splints
این عارضه یک مشکل شایع است که باعث درد ساق در ورزشکاران و به خصوص دوندگان میشود. شایعترین علامت درد در ناحیه داخلی ساق در روی استخوان درشت نی است. هرگونه فعالیت ورزشی شدید، به خصوص در شروع برنامه ورزشی، ممکن است باعث ایجاد Shin splints شود. این عارضه به علت کشش بیش از حد محل اتصال عضلات به استخوان ساق ایجاد میشود. شایعترین علل این عارضه عبارت است از استفاده از کفش نامناسب، صافی کف پا، افزایش در تعداد روزهای تمرین، مدت زمان تمرین و شدت تمرین. درد، اغلب پس از تمرین ایجاد شده و با استراحت بهتر میشود.
درمان
استراحت، کمپرس یخ به مدت ۲۰ دقیقه، حرکات کششی روی عضلات ساق و پا باعث بهبود درد و التهاب اولیه میشود. استفاده از کفش رانینگ برای پیشگیری از بروز مجدد علائم مفید است. بازگشت به ورزش پس از ۲ هفته استراحت انجام شود و با تمرینات کم فشار مثل شنا و یا دوچرخه ثابت آغاز شود.
Stress fracture
شکستگیهای ترکهای در استخوان ساق در دوندگان آماتور و به خصوص زنان، یکی از علل درد ساق در ورزشکاران است. در واقع به علت آماده نبودن اندام و فشار بیش از حد، شکستگی ساق به صورت ترکهای استخوانی بسیار کوچک رخ میدهد. این شکستگیها به سختی در عکسهای رادیولوژی دیده میشوند و اغلب برای تشخیص نیاز به MRI وجود دارد. یک دوره استراحت و بیحرکتی در گچ یا بریس اغلب موجب بهبودی کامل میشود.
سندرم کمپارتمان ورزشی
سندرم کمپارتمان ورزشی در مردان شایعتر است. در این اختلال به دنبال افزایش موقت حجم عضلات ساق حین ورزش، اختلال خونرسانی و درد ساق ایجاد میشود. درد و سفتی عضلات ساق حین ورزش ایجاد میشود و با استراحت بهتر میشود. کاهش شدت فعالیت ورزشی باعث رفع علائم میشود. تنها راه درمان برای افرادی که امکان کاهش شدت تمرین را ندارند، عمل جراحی است.
تشخیص منشاء دردهای مزمن ساق نیازمند معاینه دقیق و بررسیهای رادیولوژیک است. درد ساق همیشه علل خوشخیم ندارد. تومورهای استخوانی، بدخیمیهای خونی و انسداد عروقی اندام تحتانی از علل خطرناک و بدخیم درد ساق و اندامها هستند. در صورت بروز دردهای مزمن و به خصوص دردهای شبانه در اندام، برای انجام معاینه به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
این مقاله بر اساس نظرات و تجربیات دکتر شاهین میرکریمی (متخصص ارتوپدی-فوق تخصص جراحی زانو در گرگان) نگاشته شده است. در صورت نیاز میتوانید سوالات خود را در زمینه مشکلات ارتوپدی و جراحی زانو از طریق قسمت پرسش و پاسخ وب سایت مطرح کنید.