تمرینات ورزشی و بازتوانی پس از جراحی رباط صلیبی زانو با روش آرتروسکوپی
ترمیم و بازسازی پارگی رباط صلیبی زانو ACL با آرتروسکوپی از شیوه‌های نوین جراحی ارتوپدی است که خوشبختانه در حال حاضر امکانات لازم جهت انجام اعمال جراحی آرتروسکیپیک زانو در شهر گرگان و استان گلستان وجود دارد.
به دنبال پارگی رباط صلیبی ACL، زانو دچار ناپایداری می‌شود و بیمار به تدریج دچار احساس خالی کردن زانو می‌شود. این حالت ناپایداری زانو به تدریج منجر به ایجاد ضایعات غضروفی، پارگی منیسک و ایجاد آرتروز زودرس می‌شود. هدف از انجام جراحی رباط صلیبی، بازگرداندن عملکرد زانو به سطح قبل از آسیب و پیشگیری از ایجاد آسیب‌های بیشتر است.
مهم‌ترین عامل موفقیت در جراحی، رعایت نکات تکنیکی حین جراحی و تعامل مناسب بین بیمار و جراح است. بیمار باید از روند بازتوانی پس از عمل جراحی رباط صلیبی ACL آگاهی کامل داشته باشد. انجام حرکات ورزشی و نرمش‌های خودسرانه می‌تواند منجر به پارگی مجدد رباط صلیبی شود!
دو نکته بسیار مهم
لطفا قبل از انجام تمرینات بازتوانی پس از جراحی رباط صلیبی در این مقاله به نکات زیر توجه کنید:
۱.هدف از نگارش این مقاله، آموزش تمرینات ورزشی پس از جراحی رباط صلیبی ACL به بیمارانی است که توسط دکتر شاهین میرکریمی (فوق تخصص جراحی زانو در گرگان) تحت جراحی قرار گرفته‌اند. اگر تحت نظر جراح ارتوپد دیگری هستید قبل از انجام این حرکات با پزشک معالج مشورت کنید.
۲.نوع و مدت زمان انجام تمرینات بازتوانی پس از جراحی رباط صلیبی ACL زانو، بر اساس شرایط بیمار و وجود آسیب‌های همراه دیگر (مثل پارگی منیسک یا ضایعات غضروفی زانو) متفاوت است.
آیا بعد از عمل جراحی رباط صلیبی ACL نیاز به بریس (زانو بند) وجود دارد؟
معمولا در افرادی که عضله چهارسر ران ضعیف است و الگوی راه رفتن طبیعی ندارند، حین راه رفتن از بریس بلند و مدرج زانو (HING KNEE BRACE) استفاده می شود. این زانو بند مدرج است و اغلب بین ۰ تا ۱۱۰ درجه قابل تنظیم است. حین راه رفتن باید زانو بند در حالت کاملا صاف (صفر درجه) قفل شود. با این حال در بیشتر موارد پس از جراحی رباط صلیبی ACL نیاز به استفاده از زانو بند وجود ندارد.
آیا بعد از جراحی رباط صلیبی ACL نیاز به استفاده از عصا (چوب زیر بغل) وجود دارد؟
در اکثر بیماران پس از جراحی رباط صلیبی ACL، توصیه می‌شود به مدت ۴ هفته از چوب زیر بغل استفاده کنند. بیمار اجازه دارد با کمک عصا راه برود. با رعایت این نکات، وزن گذاری بر روی اندام جراحی شده، تا حدی که منجر به درد زیاد نشود، اشکالی ندارد.
بازتوانی پس از جراحی رباط صلیبی زانو (ماه اول پس از جراحی)
مهم‌ترین هدف در این مرحله کاهش درد و تورم زانو و به دست آوردن دامنه حرکتی زانو از صفر تا ۹۰ است. در این مرحله، اکثر تمرینات بر انقباض عضله چهار سر ران و تلاش برای صاف کردن کامل زانو تاکید دارند.
در دو هفته نخست پس از جراحی باز سازی رباط صلیبی زانو، خم کردن زانو به میزان ۹۰ تا ۱۰۰ درجه مجاز است. از روز ۱۴ تا پایان ماه اول، خم کردن زانو باید به ۱۳۰ تا ۱۴۰ درجه (خم کردن کامل) برسد.
در ۷۲ ساعت اول پس از جراحی رباط صلیبی زانو از کمپرس سرد استفاده کنید. در هر نیم ساعت ۵ تا ۱۰ دقیقه کیسه یخ را بر روی زانو قرار دهید.
در پایان هفته سوم (روز ۲۱)، به مدت ۱۵ دقیقه در روز از دوچرخه ثابت استفاده کنید.
تمرینات بازتوانی پس از جراحی رباط صلیبی زانو:
۱.Heel prop
در این تمرین، بیمار بر روی تخت در حالت نشسته قرار می‌گیرد. در حالی که زانو کاملا صاف است، یک رول حوله یا یک بالشتک را در پشت مچ پا قرار دهید بطوری که ساق و پشت ران از روی سطح تخت بلند شود. سپس سعی کنید با فشار دست بر روی ران زانو را در وضعیت صاف نگه دارید (به مدت ۵ ثانیه). سپس استراحت کنید. این تمرین را ۵ تا ۶ بار در روز و هر بار به مدت ۲ تا ۳ دقیقه انجام دهید.
این تمرین را می‌توان با استفاده از یک روبان یا حوله بصورت موثرتری انجام داد. به شکل زیر توجه کنید.
۲.HEEL SLIDE
در حالت درازکش بر روی تخت قرار بگیرید. در حالی که زانو کاملا صاف است، به تدریج زانو را خم کنید. زانو را به مدت ۳۰ ثانیه در وضعیت حداکثر خمش نگه دارید. سپس به آرامی زانو را صاف کنید.
این نرمش را می‌توانید در حالت نشسته و با کمک یک حوله یا روبان انجام دهید ( موثرتر است). این نرمش را ۸ تا ۱۰ بار در روز انجام دهید. (۸ تا ۱۰ ست ۱۰ تایی)
تمرین پنجم (Sitting Supported Knee Bends)
بر روی یک صندلی بنشینید. پای سالم را مطابق شکل در پشت مچ پای اندام جراحی شده قرار دهید و به آرامی زانو را صاف کنید. چند ثانیه زانو را در وضعیت صاف نگه دارید و به آرامی زانو را خم کنید. روزانه ۳ الی ۵ ست ۲۰ تایی از این تمرین را انجام دهید.
