چگونه استرس ناشی از مسابقات ورزشی را کاهش دهیم؟
مهم نیست که رقبای شما چگونه تمرین میکنند، بلکه مسئله این است که آنها با استرس ها و فشارهای خود چگونه برخورد میکنند. معنای این جمله این است که اگر با فشارهایی که به شما وارد میشود برخورد مناسبی داشته باشید میتوانید به نتایج مطلوب دست یابید. برخورد مناسب با استرس و فشار به مراتب مهمتر از نتایج تمرینات است زیرا عملکرد شما حین تمرین و عملکردی که در مسابقات به دست میآورید موضوعاتی کاملا متفاوت هستند. تمام ورزشکاران خوب باید با توقعات و انتظارات دیگران و خودشان روبه رو شوند، این امر سبب میشود که فشار مضاعفی بر ورزشکار وارد شود و اگر ورزشکار به اندازه کافی مراقب نباشد، این فشار تولید اضطراب میکند و بر نتیجه و عملکرد او تاثیر نامناسب بر جای میگذارد. یکی از روشهای موثر برای برخورد با فشار ناشی از مسابقه پیش رو این است که بتوانیم به جای بزرگ نمایی اهمیت مسابقه به دیدگاه مناسبتری دست پیدا کنیم.
قدم اول
اولین موضوع آن است تا بتوانیم به جای مشغله ذهنی در خصوص مسابقه پیش رو آن را در کنار واقعیتهای دیگر زندگی در نظر بگیریم واز دیدگاه کلیتری به این موقعیت نگاه کنیم.
بنابراین لازم است سوالاتی از خودمان بپرسیم، و آن اینکه: آیا قرار است در مسابقه ماه آینده در برابر دوربینهای تلوزیونی قرار بگیرم که مسابقه مرا برای 100 ملیون نفر مردم دنیا به تصویر میکشند؟
آیا برای مسابقه آخر هفتهام قرارداد هنگفتی در انتظار من است؟
آیا برای اغلب مردم دنیا، نتیجه مسابقه این هفته من مهم است؟
آیا پنج سال دیگر کسی مسابقه امروز مرا به خاطر خواهد آورد؟
آیا برای بیشتر مردم دنیا نتیجه مسابقه امروز من مهم است؟
اگر در این مسابقه برنده نشوم نسل بشر منقرض می شود؟
سرنوشت کلی زندگی من در آینده چقدر تحت تاثیر این موضوع است؟
آیا اهمیت تک مسابقه ای را برای خودم بیش از حد بزرگ نکرده ام؟
لازم است آنقدر به طرح این گونه سوالات ادامه دهید تا به این نکته مهم برسید که نتیجه هیچ تک مسابقهای آنقدرها اهمیت ندارد که خواب شب را از شما بگیرد. بنابراین هر مسابقه را در حد واقعی خودش در نظر بگیرید، زیرا در اغلب مواقع اهمیت مسابقات به آن اندازه که شما برآورد میکنید زیاد نیست، شما اینگونه میتوانید از فشار ناشی مسابقات بکاهید.
قدم دوم
موضوع دوم آن است که هرچند مهم است که به اهداف خود فکر کنید اما لازم است در مواقعی به ذهنتان فرصت و استراحت دهید، در غیر این صورت ذهنتان خسته می شود، زمانی که انگیزه تمرین کردن و مسابقه را از دست می دهید یعنی ذهنتان خسته شده، این نشانهای است که به شما یادآوری میکند باید کمی به خودتان استراحت دهید یا کاری متفاوت انجام دهید تا به انگیزه، شور و اشتیاق قبلی بازگردید. هر کسی که با ورزشکاران حرفه ای و سطح بالا کار میکند میداند که برای آنها برنده شدن مهم است، بله واقعا چه کسی پیدا میشود که پیروزی را دوست نداشته باشد؟ اما موضوع مهمی که باید بدانید این است که تمرکز شما بر روی نتیجه (یعنی برد و باخت) هیچ کمکی به افزایش احتمال پیروزی نمیکند، در عوض تلاش و اجرای مستمر تکنیکها یا تاکتیکهای لازم تنها متغییرهایی هستند که ورزشکاران میتوانند برای پیروزی بر آنها کنترل داشته باشند و می تواند به ورزشکار کمک کند تا صحیح بازی کند و بی جهت از برد و باخت تاثیر نپذیرد.
به عبارتی اگر هدف ما متمرکز بر نتیجه باشد باعث اضطراب بیشتر و اعتماد به نفس کمتر میشود و در صورتی که هدفمان متمرکز بر اجرای و عملکرد باشد اضطراب کمتر و اعتماد به نفس بیشتر میشود. حال متوجه شدیم زمانی که به نتیجه بیش از حد توجه می کنیم انرژی جسمانی و ذهنی زیادی از ما گرفته می شود، بنابراین ذهنتان را رها کنید و به بدن خود اجازه دهید کاری را انجام دهد که برای آن آموزش دیده و تمرین کرده، بگذارید بدنتان حرف آخر را بزند. به طور مثال شناگری را در نظر بگیرید که برای ایجاد رکوردی ملی مشغله خاطر دارد، او آنقدر به هدفش (یعنی زدن رکوردی ملی) فکر میکند که به مباحث مهم دیگر مانند تکنیک، تمرین توجه نمیکند، در نتیجه این شناگر نه تنها به رکورد دلخواهش نمیرسد بلکه از نظر احساسی ضعیفتر و مضطربتر می شود. واقعیت این است که این شناگر لازم است نتیجه (یعنی رکورد) را رها کند و به جای آن به تکنیک و تمرین بپردازد تا اینگونه ذهن و جسمش از فشار ناشی از رکورد زدن رها شود، تا بدنش اجازه پیدا کند که به هدفی که برایش آموزش دیده برسد.
قدم سوم
موضوع سوم اینکه شهرت را نادیده بگیرید. شهرت رقیب تنها در صورتی میتواند بر شما تاثیر بگذارد که شما به آن اجازه دهید، شهرت و نام رقیبان ابدا اهمیتی ندارد، زیرا اینها مربوط به گذشته هاست و هیچ ارتباطی با شرایط امروز رقیب شما ندارد، اگر ورزشکار مشهوری در گذشته نتایج خوبی بدست آورده دلیلی ندارد که در این مسابقه هم به همان نتایج را بدست آورد، اگر اینگونه بود هرگز قهرمانان جدیدی به وجود نمیآمدند، بنابراین آنچه رقیبتان در گذشته به دست آورده را فراموش کنید و بر اجرای خود تمرکز کنید.
البته اگر شما مشهور باشید موضوع کاملا فرق می کند. زیرا این مشهور بودن میتواند به شما کمک کند، زیرا هراسی در دل رقیبان شما ایجاد می کند، مخصوصا کسانی که شما را نمیشناسند. هر چند که شما در حال حاضر دیگر میدانید که شهرت معنا و مفهمومی ندارد، اما این بدان معنی نیست که رقیبان شما چنین علم و اطلاعاتی داشته باشند.
قدم چهارم
موضوع چهارم این است که اگر زمان شرکت در مسابقهای احساس میکنید که فشار زیادی به شما منتقل شده و نمیتوانید آن فشار را تحمل کنید، لازم است قدری به خود استراحت دهید، کمی به محوطه بیرون زمین مسابقه بروید و به زندگی عادی و حقیقی توجه کنید. ببینید که مردم باهم حرف میزنند، بچهها بازی میکنند و به آرامش طبیعت توجه کنید. همه اینها بدون توجه به نتیجه ای که میگیرید، به روند خود ادامه خواهند داد. هر چند که مسابقه شما برای مربیان، دوستان و خودتان اهمیت دارد، اما واقعیت این است که ورزش تمام زندگی نیست، بلکه بخشی از زندگی است.
این حتی در مورد قهرمانان جهان نیز صدق میکند. زندگی جنبههای مختلفی دارد و قطعا شما به غیراز پیروزی و قهرمانی در ورزش ارزش های دیگری نیز داریدکه برایتان اهمیت دارد اما در حال حاضر کمتر متوجه آن هستید نظیر خانواده، سلامتی، آرامش، شادی، موثر بودن صداقت و … این ارزشها اگرچه مهمتر ارزش قهرمانی شما نباشند اما هر کدام به سهم خود مهم اند. توجه کنید که رقیبان شما نیز در این مسابقه، در زندگی شخصی خود جنبههای مهمتری از ورزش دارند، آنها هم مانند شما هستند. مسابقه موضوع مرگ و زندگی نیست، ورزش شما در بالاترین حد خود، یک ورزش است و تنها بخشی از واقعیت زندگی شماست.