هالوکس ریژیدوس: آرتروز مفصل انگشت شست پا
هالوکس ریژیدوس نام لاتین آرتروز مفصل انگشت شست پا است و یکی از شایعترین علل درد پا در افراد میانسال است. در این اختلال، غضروف مفصل انگشت شست بتدریج تخریب می شود و به دنبال آن کاهش فضای مفصلی و خشکی و درد رخ میدهد. هالوکس ریژیدوس در افراد بین 30 تا 60 سال شیوع بیشتری دارد.
علامتهای بالینی آرتروز مفصل انگشت شست پا
علائم ابتدا خفیف هستند و بتدریج با پیشرفت بیماری شدیدترمیشوند. شایعترین علائم بیماری عبارتند از درد و خشکی مفصل، تورم و التهاب در اطراف مفصل که با فعالیت و سرما تشدید میشود. در موارد پیشرفته لبههای مفصل برآمده میشود و در واقع نوعی خار استخوانی به نام استئوفیت در لبه مفصل تشکیل میشود. بتدریج محدودیت حرکتی انگشت بزرگ پا تشدید مییابد و درد در حین استراحت و لنگش در حین راه رفتن ایجاد می شود. در موارد مزمن و طول کشیده الگوی راه رفتن تغییر مییابد و ممکن است درد در مفاصل زانو، لگن و ستون فقرات نیز به علائم بیمار اضافه شود. تشخیص این بیماری نسبتا ساده است. اغلب پزشک با معاینه ساده و لمس مفصل به تشخیص میرسد. پزشک برای تایید تشخیص اغلب عکس رادیولوژی پا درخواست میکند. در عکس رادیولوژی ، کاهش فضای مفصلی و تیز شدن لبه های مفصل دیده میشود.
عوامل مستعد کننده ایجاد هالوکس ریژیدوس
1. جنس مونث
2. سابقه فامیلی
3. ناهنجاریهای استخوانی پا
4. آسیبهای مفصلی و شکستگی
5. ورزشهای جهشی
6. بیماریهای روماتیسمی مثل نقرس و روماتیسم مفصلی
آیا میتوان هالوکس ریژیدوس را بدون جراحی درمان کرد؟
بطور کلی درمان دارویی برای جلوگیری از پیشرفت هالوکس ریژیدوس وجود ندارد ولی با اجرای چندین راه کار ساده میتوان درد و التهاب انگشت شست را کاهش داد.
1. استفاده از کمپرس سرما چند بار در روز باعث کاهش درد و التهاب میشود. کیسه یخ را داخل پارچه قرار دهید و به مدت 5 دقیقه بر روی محل درد قرار دهید.
2. قرار دادن پا به صورت متناوب در آب گرم و آب سرد
3. مصرف داروهای ضد التهابی ساده مثل قرص ایبوپروفن یا ناپروکسن
4. اجتناب از فعالیت های پرفشار مثل دویدن و ورزش های جهشی مثل والیبال
5. استفاده از کفش های طبی مخصوص با کفی سخت
روش های جراحی
در صورت شکست روشهای طبی در کنترل درد متخصص ارتوپدی ممکن است روش جراحی را پیشنهاد کند. انتخاب روش جراحی بستگی به سن و شدت بیماری دارد. در موارد خفیف تا متوسط جراح با استفاده از یک برش طولی بر روی مفصل شست، لبه استخوانی تیز مفصل را بر میدارد. گاهی هم جراح سطح مفصلی شامل غضروف و یک لایه استخوانی ظریف را خارج میکند و فضای مفصل را با بافت های نرم مثل فاشیا و تاندون ها پر میکند. در موارد شدید و در سنین بالاتر، بعلت تخریب شدید مفصل، نیاز به عمل آرترودز یا خشک کردن مفصل وجود دارد. در این روش سطوح غضروف مفصلی برداشته میشود و مفصل با استفاده از پیچ، بی حرکت میشود. پس از این جراحی، به تدریج دو سطح استخوانی به هم جوش خورده و درد از بین میرود.